niwersytetu rektorzy - J. STROJNOWSKI a zwłaszcza Jan ŚNIADECKI, wobec braku katedry polonistyki, starali się polską mowę i literaturę przyłączyć do innych kursów - retoryki i poezji czy łaciny. Dlatego kurs retoryki w programie miał dołączane czasami: "polską mowę i literaturę" czy "Polską literaturę to jest retorykę". Byli nawet zapraszani znani polscy pisarze, jak Julian Ursyn NIEMCEWICZ i F.K. DMOCHOWSKI by objąć katedrę retoryki i poezji, lecz ci odmówili. (...)W reszcie w 1811 r. po długo trwającym konkursie na katedrę retoryki i poezji, z profesorów, został wybrany Euzebiusz SŁOWACKI (1773-1814), będący ojcem polskiego poety Juliusza SŁOWACKIEGO. Rektor przyzwolił, żeby ten po pierwsze zwrócił uwagę na czystość mowy polskiej i jej prawidła, zwalczając miejscowe dialektyzmy, "lituanizmy" studenckiej mowy. Lecz E. SŁOWACKI, po trzech latach, zmarł.
Kurs E. SŁOWACKIEGO obejmował wspólnie estetykę, poetykę, retorykę, gatunki literackie i przedmioty z historii polskiej literatury. Źródłami do jego pojmowania estetyki była niemiecka i francuska esttyka - J.J. ESCHENBURGA, Sch. BATIE, A.G. BAUMGARTENA, J.A. EBERHARDTA, J.G. ZULCERA i innych W swoich poglądach był on umiarkowanym klasycystą. Znaczenie literatury, wg niego, zależało od ideologii i filozofii, a forma dzieła (utworu) - mowa i styl - od wartości myśli. Wg niego styl wyróżniał się zrozumieniem, dokładnością, logiką. Historię literatury polskiej w różnych pracach E. SŁOWACKI stara się objąć czymś więcej niż materiałami. Wygłaszał on imiona nowych polskich pisarzy, analizując nie tylko wydania, lecz także i rękopisy powstałych utworów.
okładka książki znanego lituanisty - Piotra ŁOSSOWSKIEGO
Na przełomie 1814 i 1815 roku przedmioty z retoryki i poezji objął wykładami rekomendowany SŁOWACKIEGO - Leon BOROWSKI (1784-1846) *1), który w 1818 r. został adiunktem, w 1821 r. - ekstraordynariuszem, a w 1823 r. - profesorem katedry. Pracował do zamknięcia (przez carat - NOWOSILCOW) Uniwersytetu. Jego wykładów słuchali tak znani polscy i litewscy pisarze, jak: Adam MICKIEWICZ, Józef Ignacy KRASZEWSKI, Kajetan NIEZABITOWSKI, Simonas DAUKANTAS, Simonas Tadas STANEVIČIUS i inni. Był to profesor o szerokiej erudycji, pomagający studentom zagłębić się w historię literatury i poznać nową literaturę Zachodu. On pierwszy powiódł prace seminaryjne z literatury polskiej, które uczyły studentów analizować pisarskie mistrzostwo.
Swoje spojrzenie estetyczne, jak i jego poprzednik, Euzebiusz SŁOWACKI, oparł głównie na pracach niemieckich. Ważna jego praca ukazała się w 1821 r. "Uwagi nad poezją i wymową pod względem ich podobieństwa i różnicy, z ćwiczeniami w niektórych gatunkach stylu". Jako dodatkowy kurs od 1824 r. Leon BOROWSKI wykładał "filozofię gramatyczną" popartą "Mitridat'em" J.Ch.ADELUNGA i J.S. FATERI oraz innymi "filozofiami gramatycznymi".
*1) Stanisław PIGOŃ "Historia jednego konkursu do katedry wymowy i poezji". - Z ogniw życia i literatury. Wrocław 1961, str.101-132
Bibliografia:
* w tekście oraz Tomasz KRZYWICKI "Litwa. Przewodnik" Rewasz 2005
* zdjęcia z własnej kolekcji
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz