Pamiętam jako dzieciak, często w domu pojawiała się narodowa literatura, stosunkowo dużo w tych trudnych czasach ukazywało się klasyki. Pewnego razu (lata 80-te XX w.) wyczytaliśmy w "Głosie Wielkopolskim", że organizowana jest patriotyczna akcja wymiany makulatury za dzieła Adama MICKIEWICZA... Wchodziło się całą Rodziną w mroczne podwórko naszej dzielnicy, gdzie mieścił się nagminny punkt zbierania odpadu, po oddaniu kilkukilogramowego limitu makulatury, kiedy waga przechyliła szalę, otrzymaliśmy papierowy talon na wymarzone "Dzieła zebrane" (wyd. Czytelnik) Adama MICKIEWICZA. Mieszkanie na Łazarzu miało piękny, kaflowy piec, na żółtych kaflach leżał znudzony kot lub wisiało pranie, czasami przypalone z okazji dłuższego wiszenia "na gorącym" polskie swetry - o dżinsach mogłem wtedy zapomnieć. To były czasy magla i landrynek, no i oczywiście polskiej klasyki z makulatury, która "z braku laku" była pozbawiona ilustracji. Od czasu do czasu moja Mama kupowała wydania MICKIEWICZA przeznaczone na podarki - te były wielkie i okolicznościowe. Zazdrośnie spoglądałem wtedy na udane rysunki pomiędzy księgami Wieszcza.
Minęły lata i dowiedziałem się kto je rysował... Jakie są Wasze, mili Czytelnicy wspomnienia tych klasycznych lat ? Tymczasem poświęcam ten urywek twórczości JIK- owych Przyjaciół... (malarzy i żołnierzy)
Dzikie ptaszę w klatce wobec ptaszników
Andriolli Michał Elwiro (1836-1893), rysownik, ilustrator i malarz. Jego ojciec, Włoch Francesco Andriolli (1794—1861), służył w wojsku napoleońskim, dostał się do niewoli rosyjskiej, później osiadł w Wilnie, gdzie pracował jako malarz i rzeźbiarz (konserwował rzeźby i freski w katedrze Wileńskiej, wykonał rzeźbę Ukrzyżowanego dla kościoła Franciszkanów). Michał Elwiro, urodzony
w Wilnie, został wysłany na studia medyczne do Moskwy, jednak wbrew woli ojca przeniósł się do szkoły rysunkowej. Następnie udał się do Petersburga, w 1857 r. ukończył tu studia artystyczne, dalej kształcił się w Rzymie i Paryżu. Po powrocie na Litwę wziął udział w powstaniu styczniowym, został ranny pod Dubiczami (Dubičiai), ścigany, ukrywał się na Litwie, w Petersburgu i Moskwie. Został aresztowany i osadzony w więzieniu w Kownie, skąd udało mu się uciec i dotrzeć do Paryża.
W 1866 r. podjął próbę nielegalnego powrotu na Litwę, został jednak schwytany i skazany na 15 lat katorgi. Po złagodzeniu wyroku do 1871 r. mieszkał na zesłaniu w Wiatce, po amnestii osiadł w Warszawie. W l. 1891-1892 ponownie przebywał na Litwie, namalował wówczas obrazy dla katedry w Kownie.
Zmarł w Nałęczowie.
Jeszcze w okresie przedpowstaniowym Andriolli stworzył cenne widoki Wilna. Po 1871 r. zyskał europejską sławę jako ilustrator książek (ilustrował poematy → Adama Mickiewicza Pan Tadeusz
i Konrad Wallenrod, powieść Józefa Ignacego Kraszewskiego Kunigas, dzieła Shakespeare’a, Jamesa Fenimore’a Coopera i in.). Popularne są jego prace o tematyce historycznej nawiązujące do dziejów Litwy (Giedymin buduje zamek w Wilnie, 1882).
Źródła:
1) J.I. Kraševskis "Kunigas" Vilnius 1958 (Versta iš: JIK "Kunigas" Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza Warszawa 1955) Ilustracijos: M. ANDRIOLIO
2) Józef Ignacy KRASZEWSKI "Kunigas" Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza Warszawa 1955
(powieść z podań litewskich z 8 rysunkami M.E. ANDRIOLLEGO)
3) Tomas VENCLOVA "Wilno.Przewodnik biograficzny" ("Vilniaus vardai") PIW Warszawa 2013
4) A.Kalėda, B. Kalėdienė, M. Niedzviecka "Słownik litewsko - polski" (Lietuvių - Lenkų kalbų žodynas) Wilno "Mokslas" 1991
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz