P jak Parandowski (odcinek specjalny "Płaszcza zabójcy")

Z dziennika Jana Parandowskiego

grudzień 1955

Jan Parandowski.

Jest to niewątpliwie osobliwym zjawiskiem, że Kraszewski przeżywa dziś renesans swojej popularności, którego nic nie zapowiadało w ciągu tych kilkudziesięciu lat, jakie nas dzielą od jego odejścia. Literatura polska poszła tak innymi drogami, powieść polska okryła się taką chwałą i wydała tyle arcydzieł, że nikt już nie sądził, by możliwy był powrót do książek Kraszewskiego, uśpionych pod pyłem bibliotecznym. Na kilka lat przed wojną zakrzątnięto się (zdaje mi się, że Arct) dokoła wskrzeszenia kilkunastu jego powieści, ale rezultat był raczej skromny. Dopiero po wojnie dokonał się ten cud i Kraszewski zdobył publiczność, o jakiej nigdy chyba nie marzył.

Jeszcze w roku 1945 Stara baśń znalazła się wśród pierwszych książek wydanych po latach milczenia i odtąd nie przestaje rozchodzić się w setkach tysięcy egzemplarzy. I tak samo inne jego dzieła. Na wystawach księgarskich zapewnia on przyzwoitą proporcję polskiej literaturze w stosunku do obcych autorów, słowem, robi znów to, co niegdyś — daje czytelnikowi polską książkę zamiast produkcji zagranicznej. I przy swych niewyczerpanych zasobach jest zdolny jeszcze na długo zadziwiać nas nowymi, nieoczekiwanymi tytułami. Tylko Staff żadnemu z nich się nie dziwi, bo zna je wszystkie jeszcze z domu rodzicielskiego, gdzie był komplet dzieł Kraszewskiego — sześćset tomów w pięknych oprawach.

Jan Parandowski, Luźne kartki, Ossolineum 1967, s. 162-163.